Quizena y o Castiello de Mont Aragón (Uesca) : Historia y cultura d'un lugar
Quizena
Histórica y Cultural

Historia


Os orichens d'o lugar de Quizena se remontan a la epoca prehistorica, quan un poblau en a Edat de Bronce s'asentó en o barranco d'Espantalobos, amán d'o cerro de los amontes d'Aragón, que a historia acabaría denominando-los, Montaragón.

Diferents investigacions sobre o nombre de Quizena, contrimuestran que por o lugar han conviviu diferents culturas y poblaus, como os celtíberos y romans.

En a epoca romana, Quizena estió un punto estratechico en o comercio entre Osca y Ilerda en a epoca d'os Gracos, y t'a esfensa d'a ciudat d'Osca en epoca de Sertorio. Un d'as restas civils mas importants que quedan en Quizena d'iste periodo ye l'auguatiello romano, que abastecía a la ciudat d'Osca.

Ya en a epoca de la reconquiere, Sancho Ramírez y Pietro I construyoron o Castiello de Montaragón, un d'os tres castiellos mas importants d'a provincia de Uesca, chunto a o de Loarre y Monzón. A lo largo d'a suya historia, pasó a estar Abadía, regentado por os abades agustinos, estando un punto de referencia militar y cultural de toda Espanya entre a Edat Meya dica a suya declive y posterior ruina en o sieglo XIX con a desamortización de Mendizabal.

A Edat Meya en Quizena se veye reflejada en dos monumentos, o Puent de Montaragón d'o sieglo XIII y a ermita de San Pietro Mártir d'o sieglo XIV, que solament se pueden apreciar visitando as suyas restas. En ista epoca ya i heba 13 casas en o lugar de Quizena.

O desembolique tecnolochico en a Edat Moderna, s'aprecia en a construcción d'obras civils como molins y un auguatiello d'o sieglo XVIII, y o desembolique artistico y cultural en a edificación d'a Ilesia parroquial de l'Asunción d'a Nuestra Sinyora de Quizena. Dos obras artisticas d'o renacimiento a destacar, que estioron en Quizena, pero que se custodian en museos, son o Retablo de Montearagón de Gil Morlanes y o Retablo d'as Almas de Tomás Peliguet.

O sieglo XIX Y XX en Quizena s'aprecia un lichero desembolique industrial con molins harineros, nuevas tecnicas d'agricultura, y diferents oficios como os d'herrero, zapatero ... encara que con o estallido d'a Guerra Civil en 1936 fa que o lugar tienga una recesión economica y industrial, ya que ista contienda afectó en gran medida a Quizena. O lugar estió ocupau por o bando republicano, estando destruida a ilesia y quemado o archivo municipal, asinas como muit dañado o Castillo de Montaragón y mermada a población.

O sieglo XX dio a Quizena, a o suyo fillo predilecto, o escritor de teatro Chabier Tomeo, que estió un prolifico escritor d'obras de teatro traducidas a muitismos idiomas y representadas en toda Europa.

A zaguers d'o sieglo XX y prencipios d'o XXI, Quizena desplega como un gran municipio construindo una gran urbanización, rehabilitando o vico antigo, restaurando o Castiello de Montaragón y a Ilesia Parroquial. Tamién s'instalan en o termin municipal hotels y restaurantes, nuevas obras civils como piscinas, un parque y un nuevo concello.



Este sitio web fue creado de forma gratuita con PaginaWebGratis.es. ¿Quieres también tu sitio web propio?
Registrarse gratis